Foto: Agapè Stories
Iedereen krijgt in het leven te maken met uitdagingen. De vraag is, hoe ga je ermee om? In mijn verhaal delen we inspirerende verhalen.
Hoe ga je ermee om als je geliefde of je kind kampt met dwang of angst? Thea van Bodegravens leven stond jarenlang in dienst van de stoornissen van haar man en kind. Tot ze haar eigen gedrag onder de loep ging nemen. Inmiddels begeleidt Thea andere naasten. ‘Je voelt je moe, boos en machteloos maar ik weet nu dat er wel iets is wat je kunt doen.’
Achteraf vielen de puzzelstukjes in elkaar, maar het duurde even voor Thea en haar man het hele plaatje hadden. In hun liefdevolle relatie gebeurden namelijk dingen die Thea maar moeilijk kon plaatsen. Ruzies waarvan ze eigenlijk niet begreep waar ze over gingen. ‘Ik had het gevoel dat ik het nooit goed kon doen’, zegt ze.
Veel onrust
Het stel krijgt twee kinderen. Om één van hen maken ze zich al snel zorgen, omdat die veel onrust voelt. ‘Er was bijvoorbeeld de angst dat wij, de ouders, dood zouden gaan. Die angst kunnen meer kinderen wel eens hebben natuurlijk, maar hier ging het echt om een heftige angst die zich ook vertaalde in een vorm van dwang.’
Dwangmatige gedachten
Op school zien de leerkrachten dat het dan 9-jarige kind tijdens de schrijflessen op een dwangmatige manier in het schrift krast. ‘Uiteindelijk kwam de diagnose OCD, oftewel obsessieve compulsieve stoornis. Dit is een aandoening waarbij je op een dwangmatige manier gedachten hebt of handelingen uitvoert.’
Diagnose
De diagnose zorgt niet alleen voor begrip bij Thea, het zorgt er ook voor dat ze eindelijk een verklaring voelt voor de frictie die zij soms voelt tussen haar en haar man. ‘Ineens viel het kwartje bij ons allebei: hij heeft óók last van dwang en angst. Pas toen we de diagnose voor ons kind kregen, realiseerden we ons dit. Dat was fijn, omdat er meer begrip kwam en we konden gaan kijken of er therapieën waren die aansloten.’
In het teken van angst
Terwijl haar man en kind in therapie gaan, heeft Thea een eerlijk gesprek met haar andere kind dat haar ogen opent. ‘Die zei letterlijk: het is bij ons eigenlijk nooit gezellig aan tafel. Toen besefte ik dat ons hele gezin volledig in het teken stond van de angst en dwang. Dat we op onze tenen liepen, om maar geen fouten te maken.’
Het roer om
Ze besluit het roer om te gooien. ‘Zat er iemand boos aan tafel dan besteedde ik meestal veel energie in het zorgen dat mijn man gezellig ging doen. In plaats daarvan probeerde ik mijn eigen verantwoordelijkheid te nemen om de sfeer gezellig te houden. Kijken of dat iets teweeg zou brengen.’ Ze brengt ook goudeerlijk haar eigen gedrag van de afgelopen jaren in beeld. Dat brengt haar tot een schokkende conclusie. ‘Ik realiseerde me dat ik zelf ook een aandeel heb gehad in de angst en dwang in mijn gezin.’
Foto: Pexels - Askar Abayev
Pleaser
Ze legt uit: ‘Mijn ouders gingen uit elkaar toen ik nog jong was. Dat heeft echt iets met mij gedaan. Ik werd een pleaser, iemand die altijd iedereen tevreden wilde houden. Dat heb ik meegenomen in mijn huwelijk en mijn gezin. Ik cijferde mezelf volledig weg, om de ander niet tot last te zijn. Als het met de ander goed ging, dan ging het met mij ook goed.’
Verantwoordelijkheid
Onbedoeld hielp ze daarmee de situatie voor haar man en kind niet. ‘Want zij werden daardoor steeds bevestigd in hun angst en dwang. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Daarmee zei ik eigenlijk: jouw angst en jouw dwang is terecht. Je neemt de verantwoordelijkheid voor hoe iemand zich voelt over, maar dat zorgt er ook voor dat de ander niet in beweging komt.’
Liefdevol
Een voorbeeld uit haar praktijk: het gaat om een persoon met dwang die steeds zijn handen wil wassen. Thea: ‘Dan kun je daar in mee gaan en ook steeds je handen gaan wassen. Dan denk je misschien dat dit prettig is voor de ander. Tegelijkertijd bevestig je hiermee dat het goed is om steeds je handen te wassen. Je bevestigt dus de dwang. Het lijkt liefdevol, maar is het niet. Uiteindelijk is het niet goed voor de ander en ook niet goed voor jezelf.’
Foto: Pexels - Ketut Subiyanto
Training
Thea komt in contact met ADF, een stichting en patiëntorganisatie voor mensen met een dwangstoornis en hun naasten. Nadat ze opleidingen volgt (onder meer tot coach) wordt ze gevraagd om voor de stichting trainingen te geven voor naasten. ‘Daar merkte ik voor het eerst dat mijn ervaring met dwang en angst een ander kon helpen. Dat voelde heel goed.’ Daarom start ze een praktijk waarin ze haar ervaring en kennis combineert. Inmiddels helpt ze al tien jaar andere naasten omgaan met de dwang in hun gezin.
Paniek
‘Onlangs kwam er een dame in mijn praktijk, samen met haar 25-jarige zoon. Haar zoon heeft een dwangstoornis en raakt in paniek als zijn ouders niet in de buurt zijn. Het gevolg was dat één van de twee partners altijd thuis was, met de zoon. We zijn gaan inzetten op een klein uitje, bijvoorbeeld naar de winkels, waarbij de zoon alleen thuis zou blijven. Naasten raad ik dan aan om zo duidelijk mogelijk te zijn. Dus zeg niet: denk je dat het kan? Of: bel me maar als het niet gaat. Maar zeg: ik ga naar het tuincentrum en ik ben een uur weg. Als je me nodig hebt, dan ben ik over een uur weer terug. In het geval van deze vrouw en haar zoon bleek het hartstikke goed te gaan. Dan kun je het daarna gaan uitbouwen.’
Roman
Thea helpt inmiddels behalve naasten ook andere coaches met haar kennis. Ze schreef het boek ‘Als helpen niet helpt’ dat verscheen met een werkboek. Om bij een grotere doelgroep meer begrip te krijgen voor leven met dwang, schreef ze de roman Gedwongen. Haar man en kinderen zijn haar grootste supporters. ‘Ons kind is nu volwassen en het gaat goed. Voor mijn man zal dwang altijd een onderdeel van zijn leven zijn, maar we hebben samen geleerd hoe we ermee om kunnen gaan. Daardoor beheerst het niet meer de hele tijd ons leven.’
