De meeste mensen drinken wel eens een glaasje alcohol of kopen iets wat ze niet nodig hebben. Als je af en toe alcohol drinkt of een impulsaankoop doet ben je niet meteen verslaafd. En als je wel eens naar porno kijkt, ben je niet meteen seksverslaafd. Maar hoe komt het dat sommige mensen verslaafd worden en andere mensen niet? En wanneer spreek je van een verslaving?
Wat is een verslaving?
Er zijn twee soorten verslaving: een verslaving aan middelen en een verslaving aan gedrag. Bij een middelenverslaving zijn mensen verslaafd aan drugs, alcohol of medicijnen. We spreken van een verslaving als iemand niet meer zonder een bepaald genotsmiddel kan. Er ontstaat dan een psychologische afhankelijkheid, waarbij iemand steeds sterker naar het middel verlangt en zich zonder het middel niet meer fijn voelt. Daarbovenop ontstaat er een lichamelijke afhankelijkheid. Wanneer iemand stopt met het gebruik van het middel gaat het lichaam protesteren. Dit noemen we ook wel ontwenningsverschijnselen.
Zowel de psychologische als lichamelijke afhankelijkheid maken het erg moeilijk om te stoppen met een middel. Bij een middelenverslaving ontstaat er vaak ook tolerantie. Dit betekent dat iemand steeds meer van een middel moeten gebruiken om hetzelfde effect te bereiken. Naast een verslaving aan middelen kan je ook verslaafd zijn aan bepaalde gedragingen zoals gokken, seks, internet, gamen en shoppen. Bij een gedragsverslaving geeft het uitvoeren van de handeling een ‘kick’, waardoor iemand het gedrag blijft herhalen.
Gevolgen
Een verslaving heeft een grote impact op iemands leven. Er kunnen allerlei lichamelijke problemen optreden. Zo verhogen alcohol- en drugsgebruik bijvoorbeeld de kans op hart- en vaatziekten. Daarnaast heeft een verslaving ook gevolgen voor de mentale gezondheid. Iemand kan een depressie ontwikkelen, maar het kan ook een bestaande depressie verergeren. Bij een verslaving blijven mensen vaak doorgaan met het middelengebruik of gedrag ondanks lichamelijke en mentale problemen. Het is goed voor te stellen dat een verslaving ook allerlei sociale gevolgen met zich meebrengt. Als iemand al zijn tijd besteedt aan gokken of gamen zal die geen tijd meer over hebben voor familie en vrienden. Verder kunnen er financiële problemen ontstaan als iemand al zijn geld uitgeeft aan drugs of alcohol. Of als iemand niet meer goed functioneert op werk en daardoor zijn baan verliest.
Kan iedereen een verslaving ontwikkelen?
Sommige mensen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van een verslaving dan anderen. Erfelijke factoren spelen waarschijnlijk voor 40 tot 60% een rol bij de ontwikkeling van een verslaving. Uit onderzoek blijkt dat persoonlijkheidskenmerken zoals impulsiviteit en het zoeken van sensatie samenhangen met verslaving. Ook factoren zoals stress, psychische problemen en ingrijpende gebeurtenissen kunnen het risico op een verslaving vergroten. Maatschappelijke factoren zoals je opvoeding en de vriendenkring waarin je je bevindt zijn ook van invloed. Verder verschilt het voor een middelenverslaving per middel hoe verslavend deze is. Zo is heroïne bijvoorbeeld verslavender dan cannabis.
Doe de zelftest
Twijfel je of je een verslaving hebt? Doe dan de zelftest van Vincent van Gogh. De zelftest is gratis en geheel anoniem. Wanneer blijkt dat je in de gevarenzone zit, kan je vrijblijvend je gegevens invullen voor persoonlijk advies van een behandelaar.
