Soms ligt een relatie onder druk. Relatietherapie kan dan helpen. We spreken met Wiebe die werkt volgens Emotionally Focused Therapy (EFT). Deze relatietherapie is gericht op emoties en verbindingen tussen partners.
Expert: Wiebe Slierendregt, Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige bij Viviq ggz en relatietherapeut en eigenaar van Praktijk Bind.
‘Relatietherapie is zinvol als je elkaars taal niet meer spreekt.’
Wat is relatietherapie nou eigenlijk?
‘Bij relatietherapie krijg je inzicht in gedrag en emotie van elkaar en waar deze vandaan komen. Er is echt een verschil tussen coaching en therapie. Bij coaching krijg je handvatten zoals “ga samen eens naar de film of uit eten en besteed tijd en aandacht aan elkaar”. Bij therapie — meestal tussen partners, maar relatietherapie kan ook werken voor ouder en kind — gaat het meer om het proces. Het gaat om het bewust
worden van je eigen weerstanden en eigen reacties in de relatie. En je leert te luisteren naar de verlangens en angsten van je partner. Je leert dat je in de weerstand schiet als je geconfronteerd wordt met pijn en ongemak en dat je beter aan de ander vertelt wat je bezighoudt.’
Kan je dat wat verder uitleggen?
‘Ik start altijd heel simpel en praktisch, bijvoorbeeld met de vraag “Waar ging het mis?”. Door uit te gaan van de dagelijkse
praktijk kan ik als therapeut goed aansluiten bij wie er tegenover me zitten en wat ze op dat moment nodig hebben. Zo probeer ik de onderliggende emoties en reacties naar boven te krijgen. Er zit namelijk altijd iets achter waarom je op een bepaalde manier reageert. Stel je komt thuis uit je werk en je ziet dat je partner alweer schoenen heeft laten slingeren terwijl jij al twintig keer hebt gevraagd ze op te ruimen. Je wordt dan waarschijnlijk niet boos alleen maar omdat die schoenen rondslingeren, je gaat ergens op “aan”. Ergens is een trigger waarop gereageerd wordt en dat diepen we in therapie uit. Een veelvoorkomende eerste emotie of reactie is boosheid en irritatie. Door hier bij stil te staan, komen we bij een onderliggende emotie.'
'Die onderliggende emotie heeft veelal te maken met pijn uit het verleden of de geschiedenis in de relatie. Zo is bij 80% van de stellen die ik spreek iets in de hechting bij één van de twee of beiden niet helemaal oké. Ze zijn bijvoorbeeld in eerdere relaties of in hun jeugd gekwetst geraakt. Pas als je kunt zeggen wat jou pijn doet of waar je behoeften liggen, kan je partner je begrijpen en iets voor je betekenen. Hij of zij kan troost geven, steun of geruststelling, maar dat kan pas als je niet alleen maar boos bent, maar juist je kwetsbaarheden durft te tonen.’
Het belangrijkst is dat jullie samen willen investeren in jullie relatie
Is relatietherapie voor iedereen geschikt?
'Relatietherapie is zinvol als je elkaars taal niet meer spreekt. In de loop van een relatie kun je elkaar verliezen. Bijvoorbeeld omdat je anders met de opvoeding van de kinderen omgaat, omdat je verschillend met rouw en verlies omgaat of omdat ziekte, verhuizing, verbouwing of werkeloosheid jullie uit balans brengt. Als je na een werkdag blij bent dat je in een lange file staat zodat je die avond minder lang bij je partner hoeft te zijn, dan ben je elkaar kwijtgeraakt. Het is dan nog niet te laat, relatietherapie kan jullie weer tot elkaar brengen. Het belangrijkst is dat jullie samen willen investeren in jullie relatie. Relatietherapie is voor alle
leeftijden geschikt, maar de grootste groep die ik zie bestaat uit tweeverdieners met jonge kinderen. Zij zijn vaak druk met werk en gezin en vragen veel van zichzelf en van elkaar. Maar ik zie ook gepensioneerden. Na jaren werken komen zij in een levensfase waarin ze “thuis zitten” en ineens hele dagen samen zijn en dan ontdekken ze dat ze elkaar niet meer snappen.’
Vergoeding?
Voor relatietherapie bestaat geen vergoeding vanuit de basisverzekering, omdat deze vorm van therapie niet onder eerstelijns psychologische zorg of generalistische basis ggz valt. Je hebt geen verwijzing nodig. Alleen als de relatietherapie onderdeel
is van de behandeling van een psychische stoornis, vergoedt de basisverzekering de relatietherapie.
Wat doe jij dan als therapeut?
'De eerste fase in de therapie is onderzoekend en verhelderend. Zo probeer ik de dynamiek duidelijk te krijgen. Op welke manier reageren ze bijvoorbeeld op elkaar? Het is belangrijk dat cliënten zich veilig voelen om steeds meer te delen en meer over hun eigen angsten en verlangens te vertellen. Wanneer er veel ruzies zijn, probeer ik eerst rust te brengen. Want pas dan kunnen emoties rustiger bekeken worden en kun je ze meer “uitdiepen”. Dit doe ik onder andere door mijn cliënten te “vertragen”. Ik laat ze dus niet alles in één keer op tafel gooien, maar probeer ze de focus te laten houden op het hier en nu en op één ding tegelijk. Ik vertraag mensen zodat ze meer stilstaan bij wat hier nu is. Zo worden ze zich meer bewust van wat er allemaal gebeurt in hun eigen binnenwereld. Als therapeut zorg ik voor de veiligheid waarin ze dit samen kunnen ontdekken en help ik ze dingen te verwoorden.’
Ik laat ze dus niet alles in één keer op tafel gooien
Lukt het altijd om weer tot die verdieping te komen?
'Vaak wel, maar soms ook niet. De conclusie kan bijvoorbeeld zijn dat je samen niet verder wilt. Natuurlijk kan je zoiets ook zonder therapie beslissen maar na therapie is het een doordacht besluit en kan er meer begrip voor elkaar ontstaan. Het is heel prettig als je door therapie elkaar beter snapt en een begripvolle verstandhouding hebt, ook als je uiteindelijk uit elkaar gaat. Zeker als er kinderen zijn waarvoor je samen de zorg draagt.'
Heb je ook een voorbeeld van een relatie waarin die verbinding wel ontstond?
‘Zeker. Ik sprak een stel, van rond de 55 jaar. Ze hebben twee kinderen waarvan een zoon in de pubertijd suïcidaal was. De man heeft een autoritaire opvoeding gehad en paste dit toe op zijn eigen gezin. De vrouw was meer zorgzaam. Toen de druk op het gezin kwam door de problemen van hun zoon, raakten ze elkaar figuurlijk kwijt. We hebben samen onderzocht waar hun gedrag en emoties vandaan kwamen. En zo werd duidelijk dat ze in de periode van stress op hun eigen kompas voeren om hun zoon niet kwijt te raken. Maar zo verloren ze elkaar doordat hun “opvoedbasis” zo verschilde. Door dit naar elkaar uit te spreken en het verlangen te onderzoeken om weer samen te zijn, konden ze deze dynamiek doorbreken. Ze begrijpen elkaar nu beter en
communiceren meer. Het gaat inmiddels weer goed met ze en hebben me na een aantal sessies bedankt voor de therapie.’
Lees- en luistertip van Wiebe:
“Houd me vast”, geschreven door Sue Johnson. ‘Dit boek maakt patronen duidelijk, zorgt voor herkenning en is fijn omdat het laat zien dat je niet als enige worstelt in een relatie.’ En: ‘De Engelstalige podcasts van Esther Perel zijn ook zeker een aanrader.'
Relatietherapie voorstellen aan je partner? - onze tips
1.
Voel je nog liefde voor je partner?
Vertel dat vooral.
2.
Laat weten waarom je graag aan jullie
toekomst werkt (zonder nadruk te leggen op
de negatieve dingen in jullie relatie). Spreek je
zorgen uit met zinnen als “Ik houd veel van je
en maak me zorgen over ons omdat…”, of:
“Ik wil weer die diepere verbinding
van vroeger voelen”.
3.
Laat weten dat jij ook een “spiegel”
van een therapeut kunt gebruiken om naar
jezelf te kijken.
4.
Bedank je partner voor het luisteren
en dit eerste gesprek.
5.
Geef je partner de tijd om over je
voorstel na te denken. Uiteindelijk moeten
jullie samen achter relatietherapie staan
voordat je start. Twijfelt je partner, geef hem/
haar dan wat langer bedenktijd en kaart
het later nog eens aan.
