Beland jij weleens in een conflict? Of heb je te maken met conflict om je heen?
In het leven hebben wij allemaal te maken met conflicten: van onszelf of anderen dichtbij, groot of klein. Lees hier verder over het beroemde model van Geweldloze Communicatie en het voorkomen en oplossen van conflict.
Geweldloze Communicatie is wereldwijd een zeer veelgebruikt model, dat vaak leidt tot het oplossen van conflicten en heldere communicatie op alle niveaus. De theorie van Geweldloze Communicatie is ontwikkeld door de psycholoog Marshall Rosenberg in de 20ste eeuw (hij schreef hierover het boek Geweldloze Communicatie, M.B. Rosenberg). Het model wordt ingezet bij de meest ingewikkelde politieke conflicten, maar ook in persoonlijke grote of kleine conflicten kan je de stappen goed toepassen. Denk aan een ruzie of een meer complexe situaties zoals een scheiding.
Wat is Geweldloze Communicatie?
Geweldloze Communicatie gaat ervan uit er een behoefte zit achter álles wat wij wel of juist niet doen, zeggen of niet zeggen. Oftewel, de behoeftes die wij hebben bepalen ons handelen. Vaak gebeurt dit onbewust: wat wij doen of zeggen komt dan voort uit een behoefte die in ons zit maar die wij niet bewust kennen. Als we dit beseffen en onze behoeften wel kennen, dan is het volgens het model van Geweldloze Communicatie mogelijk om ‘echt’ te luisteren en open te spreken en te handelen. Ook is het dan mogelijk om te handelen en spreken vanuit respect voor ieders behoeften, doordat je deze behoeften naar elkaar uitspreekt. Zo worden kleine en grote conflicten uiteindelijk opgelost.
Dat klinkt simpel, en in de basis is het dat ook. Er zijn een paar uitgangspunten die heel belangrijk zijn. Dit zijn: zonder oordeel, met empathie (inlevingsvermogen) voor jezelf én de ander en vanuit gelijkwaardigheid en verantwoordelijkheid met elkaar communiceren. Op deze manier ontstaat er ruimte voor begrip en voor verbinding. Het doel is dan om op zoek te gaan naar gezamenlijke waarden en behoeften, zodat er een situatie gevonden kan worden waar geen conflict meer is. Deze uitgangspunten kan en moet je oefenen, zodat ze langzaam eigen kunnen worden. Of wellicht zijn ze dat in meer of mindere mate al voor jou.
Voorbeeld van een gesprek met Geweldloze Communicatie
Een gesprek aan de hand van Geweldloze Communicatie bestaat uit vier stappen:
- Waarneming (wat nemen we waar zonder oordeel?)
Zeg bijvoorbeeld “Als je niet luistert, dan word ik boos” / “Als je niet luistert, dan voel ik me onbegrepen” in plaats van “Je bent stom als je niet luistert” / “Het is stom als je niet luistert” / “Je luistert nooit echt naar me” / “Niet luisteren is slecht”.
- Gevoel (hoe voelen we ons bij de waarneming zonder erover na te denken?)
Probeer pure eigen gevoelens te benoemen zoals ‘verdriet’ / ‘eenzaamheid’ / ‘onzekerheid’/ ‘angst’ / ‘onbegrip’ in plaats van uitspraken te doen waarin dit pure gevoel verborgen ligt, zoals “Ik denk dat je mij niet leuk meer vindt” / “Ik wil dat je meer naar me luistert”.
- Behoefte (welke behoeften horen bij wat we voelen = zelf verantwoordelijkheid nemen)
Wat anderen doen kan wel de aanleiding, maar nooit de oorzaak van onze gevoelens zijn. Vaak geven wij onszelf of de ander de schuld. Daardoor worden wij ons niet bewust van de echte behoefte die achter ons gevoel zitten. Probeer de echte behoefte te zoeken en te benoemen zoals “Ik wil gezien worden” / “Ik wil begrepen worden” / “Ik wil dat er naar mij geluisterd wordt” in plaats van jezelf of de ander de schuld te geven van je gevoel.
- Verzoek (welke concrete actie (geen eis) kunnen wij voorstellen om een win-win situatie te creëren voor beide partijen, geformuleerd in duidelijke taal).
De behoefte die jij hebt, heeft de ander vaak ook. Probeer te zoeken naar een situatie waar de behoefte die jullie allebei hebben, erkend kan worden. Als je bijvoorbeeld allebei wil dat er naar je geluisterd wordt, zodat je je gezien en begrepen voelt, dan kan je afspreken “Als we tegen elkaar praten, dan kijken we elkaar aan”.
Echt van waarde!
Je zult merken dat alleen al het zoeken naar en benoemen van echte gevoelens en behoeften enorm helpt in het voorkomen en oplossen van conflicten. In deze afbeelding is het schema van Geweldloze Communicatie nog eens weergegeven: je kan heen en weer bewegen tussen de stappen. Uiteindelijk ga je samen op zoek naar een verzoek die voor beide partijen passend is. Vaak kom je erachter dat er, ondanks een conflict, meer overeenkomsten zijn dan je denkt.
Het model, de uitgangspunten en de stappen zijn echt van waarde. Je kan ze ook eerst bij jezelf uitproberen na een ruzie, of ze één voor één proberen toe te passen. In de loop van de tijd zal je merken dat je er niet eens meer over na hoeft te denken en dat je anders gaat kijken naar conflicten.
Echt van waarde dus. Probeer het maar eens uit!
